ORGANİK BİLEŞİKLER (KARBONHİDRATLAR)

ORGANİK BİLEŞİKLER

Canlı bünyesinde oluşturulabilen bileşiklere organik bileşikler denir.

Organik bileşikler canlıda

Enerji hammaddesi
Yapı maddesi
Depo maddesi
Düzenleyici molekül

Enerji verici organik moleküller

Karbonhidrat
Yağ
Protein

Düzenleyici organik moleküller

Protein
Yağ
Vitamin

Yapıcı onarıcı organik moleküller

Karbonhidrat
Yağ
Protein

KARBONHİDRATLAR

- C , H , O vardır.

- ( CH2O)5 genel formüller ;

n : 4 gelirse (CH2O)4 C4 H8 O4 Tetrozlar

n : 5 gelirse (CH2O)5 C5 H10 O5 Pentozlar

n : 6 gelirse (CH2O)6 = C6 H12 O6 Hegzozlar

Karbonhidratlar üçe ayrılır ;

Monosakkaritler
Disakkaritler
Polisakkaritler

Monosakkaritler ;

Hücre zarından doğrudan kana geçerler. Monosakkaritler pentozla 5 karbonludur.Riboz ve deaksiribozdur.Riboz RNA ve ATP nin yapısına katılır.Deaksiriboz DNA'nın yapısına katılır.

Altı karbonlu hekzozlar glikoz ,fruktoz , galaktoz 'dur.

İzomer ;

Kapalı formulleri aynı açık formülleri farklı olan bileşiklere denir.Glikoz , Fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir.

Glikoz bitkiler üretir. üzüm şekeri de denir. Glikoz kan şekeridir. 100 ml kanda yaklaşık

70-110 mg. glikoz bulunur.Kan şekerini ayarlayan hormonlar insülün ve glikagan dır. Pankreas salgılar. insülin kan şekerini düşürür glikagon da artırır.

Fruktoz meyve şekeridir.Bitkiler üretir İnsan ve hayvanlarda vücuda alınan fruktoz karaciğer de glikoza dönüştürülerek kana yollanır.

Galaktoz insan ve memeli hayvanlarda üretilir.

Hekzozların hücre zarındaki difüzyon hızları

GALAKTOZ > GLİKOZ > FRUKTOZ

DİSAKKARİTLER

GLİKOZ + GLİKOZ HİDROLİZ MALTOZ + H2O

GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON

GLİKOZ + GALAKTOZ HİDROLİZ LAKTOZ + H2O

GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON

GLİKOZ + FRUKTOZ HİDROLİZ SÜKROZ + H2O

GLİKOZİT BAĞI DEHİDRASYON

İki monosakkaritin dehidrasyon sentezi ile birleşmesi sonucu oluşur.Yapılarında glikozit

glikozit bağı vardır. Sindirilmeden kana karışmazlar.

Dehidrasyon Sentezi

Organik monomerlerin birleşirken su açığa çıkması şeklindeki tepkimelere denir.

Hidroliz ;
Büyük organik moleküllerin su harcayarak monomerlerine ayrılmasına denir.

Not ; Dehidrasyon sentezinde ATP harcanırken hidrolizde ATP harcanmaz.Bu nedenle dehidrasyon sentezi sadece hücre içinde gerçekleşirken hidroliz hem hücre içinde hem de dışında gerçekleşebilir.

POLİSAKKARİTLER ;

(GLİKOZ )n HİDROLİZ Polisakkarit + (H2O)n-1

DEHİDRASYON (n-1 tane glikozit bağı)

(G + G + G ....... )n DEHİDRASYON Kitin + (H2O)n-1

g - g - g

Glikozit bağı

NİŞASTA ;

Nişasta selüloz ve glikojenin yapısında sadece glikoz bulunmasına rağmen glikozların farklı şekillerde bağlanmaları bu molekülleri farklı yapar.
- Bitkisel depo polisakkarittir.
- Lakoplast organelinde üretilir ve depolanır.
- Kök gövde yaprak meyve ve tohum gibi bitki kısımlarında toplanır.

SELÜLOZ

- Bitkilerde hücre çeperinin yapısına katılır.
- Bitkisel yapı polisakkarittir.
- İnsan ve hayvan hücrelerinde selülozun yapımını ve yıkımını sağlayacak enzimler üretemez.
- Otçul hayvanların sindirim kanalında selülozun sindirimini sağlayan bakteriler yaşar.
- Bazı plastiklerin sentetik ipeğin fotoğraf filmlerinin bazı cilaların ve patlayıcıların yapısında
ticari amaçlı olarak kullanılır.
Glikojen üretimi hayvan hücrelerine özgü değildir. Sitoplazmaların da glikojen üretip depolayabilen hücreler şunlardır ;
Hayvan hücreleri , Bakteri hücreleri , Mantar hücreleri
KİTİN ;
Yapısında azot bulunan tek polisakkarittir. Eklem bacaklıların dış iskeletine ve mantarların hücre çeperlerinde bulunur.